उद्या देशभरात होणार 'मॉक ड्रिल'; नागरिकांनी काय करावे? काय करू नये? जाणून घ्या

नवी दिल्ली: जम्मू-काश्मीरमधील पहलगाम येथे झालेल्या दहशतवादी हल्ल्यानंतर भारत आणि पाकिस्तानमधील तणाव शिगेला पोहोचला आहे. भारत कोणत्याही परिस्थितीला तोंड देण्यासाठी पूर्णपणे तयार आहे. दरम्यान, केंद्रीय गृह मंत्रालयाने सर्व राज्यांना 7 मे रोजी मॉक ड्रिल आयोजित करण्यास सांगितले आहे. 7 मे रोजी देशभरातील 244 जिल्ह्यांमध्ये मोठ्या प्रमाणात नागरी संरक्षण मॉक ड्रिल आयोजित करण्याचे निर्देश देण्यात आले आहेत, ज्याचा प्राथमिक उद्देश नागरिकांना युद्धासारख्या आपत्कालीन परिस्थिती, विशेषतः हवाई हल्ले किंवा इतर हल्ल्यांना तोंड देण्यासाठी तयार करणे आहे. या सरावात नागरिकांना सुरक्षा उपाय, स्थलांतर प्रक्रिया आणि आपत्कालीन प्रतिसादाचे प्रशिक्षण देण्यावर भर दिला जाईल.

या मॉक ड्रिलचे प्राथमिक उद्दिष्ट नागरिकांना शांत राहण्यास, सुरक्षित आश्रय घेण्यास आणि हवाई हल्ला किंवा इतर हल्ल्यांच्या बाबतीत प्रशासनाने दिलेल्या सूचनांचे पालन करण्यास तयार करणे आहे. जम्मू आणि काश्मीर, पंजाब, राजस्थान आणि गुजरात सारख्या भारत-पाकिस्तान सीमेला लागून असलेल्या राज्यांच्या धोरणात्मकदृष्ट्या संवेदनशील जिल्ह्यांमध्ये हा सराव विशेषतः महत्त्वाचा असेल. हा सराव गावपातळीपर्यंत आयोजित केली जाईल, ज्यामध्ये अग्निशमन सेवा, गृहरक्षक दल आणि नागरी संरक्षण संघटना सक्रियपणे सहभागी होतील.

मॉक ड्रिलच्या पार्श्वभूमीवर नागरिकांसाठी मार्गदर्शक तत्त्वे- 

मॉक ड्रिल दरम्यान हवाई हल्ल्याच्या इशारा देणारे सायरन वाजू शकतात. हे समजून घेणे महत्वाचे आहे की ही एक प्रथा आहे, म्हणून घाबरून जाण्याची गरज नाही. सायरन ऐकताच शांत राहा आणि प्रशासनाच्या सूचनांचे पालन करा. सायरन वाजताच, ताबडतोब मोकळ्या जागेतून बाहेर पडा आणि सुरक्षित इमारत, घर किंवा बंकरमध्ये आश्रय घ्या. जर तुम्ही बाहेर असाल तर जवळच्या इमारतीत प्रवेश करा आणि सायरन वाजल्यानंतर 5-10 मिनिटांच्या आत सुरक्षित ठिकाणी पोहोचण्याचा सराव करा. तुमच्या परिसरात बंकर उपलब्ध असतील तर तिथे जा.

क्रॅश ब्लॅकआउट - 

मॉक ड्रिल दरम्यान, 'क्रॅश ब्लॅकआउट'चा सराव केला जाईल ज्यामध्ये शत्रूला लक्ष्य करण्यासाठी सर्व दिवे बंद केले जातील. तुमच्या घराच्या खिडक्या, आकाशकंदील आणि दरवाजे काळ्या कापडाने किंवा इतर साहित्याने झाकून ठेवा, जेणेकरून प्रकाश जाणार नाही. रस्त्यावर गाडी चालवताना, अधिकाऱ्यांच्या निर्देशानुसार लाईट बंद करा आणि वाहन थांबवा.

नागरिकांना आणि विद्यार्थ्यांना देण्यात येणार नागरी संरक्षण प्रशिक्षण - 

मॉक ड्रिलमध्ये नागरिकांना आणि विद्यार्थ्यांना नागरी संरक्षण प्रशिक्षण दिले जाईल. यामध्ये, हल्ल्याच्या बाबतीत स्वतःचे संरक्षण कसे करावे हे शिकवले जाईल. प्रशिक्षणाला उपस्थित राहा आणि आपत्कालीन परिस्थितीत काय करावे ते शिका. यामध्ये बंकरमध्ये लपण्याचा सराव, प्रथमोपचार आणि निर्वासन योजनांचा समावेश असेल. मॉक ड्रिलमध्ये स्थलांतर योजनांचा सराव केला जाईल, ज्यामध्ये लोकांना सुरक्षित ठिकाणी हलवले जाईल. प्रशासनाच्या सूचनांचे पालन करा आणि स्थलांतर करताना शांत रहा. तुमच्या कुटुंबासोबत स्थलांतर योजनेची आगाऊ चर्चा करा आणि तुमचा जवळचा स्थलांतर मार्ग आणि सुरक्षित ठिकाण जाणून घ्या.

हेही वाचा -  देशभरात मॉक ड्रिल कुठे होणार? शहरनिहाय संपूर्ण यादी जाणून घ्या
 
सरकारी सूचनांकडे लक्ष द्या -  

मॉक ड्रिल दरम्यान प्रशासनाकडून महत्त्वाची माहिती प्रसारित केली जाईल. त्यामुळे टीव्ही, रेडिओ आणि सरकारी सूचनांकडे लक्ष द्या. अफवांपासून दूर राहा आणि फक्त अधिकृत स्रोतांकडूनच माहिती मिळवा. मॉक ड्रिल दरम्यान आपत्कालीन किटची उपयुक्तता स्पष्ट करता येते. यामध्ये पाणी आणि कोरडे अन्न, प्रथमोपचार पेटी, टॉर्च आणि बॅटरी, महत्त्वाच्या कागदपत्रांच्या प्रती आणि अतिरिक्त कपडे आणि ब्लँकेट यांचा समावेश असावा. 

हेही वाचा -  उद्या देशभरात जनतेचा ‘युद्धसराव’, आपत्कालीन स्थितीत काय कराल? संरक्षण तज्ज्ञांनी दिल्या 'या' सुचना

स्वयंसेवक आणि पोलिसांना सहकार्य करा - 

दरम्यान, स्थानिक प्रशासन, नागरी संरक्षण स्वयंसेवक आणि पोलिसांना सहकार्य करा. जर तुम्ही सिव्हिल डिफेन्स किंवा होमगार्डशी संबंधित असाल तर तुमच्या जबाबदाऱ्या समजून घ्या आणि इतरांना मदत करा. सर्वांना सुरक्षित ठेवण्यासाठी शेजारी आणि समुदायासोबत एकत्र काम करा. वृद्ध आणि विशेष गरजा असलेल्या लोकांना सुरक्षित ठिकाणी पोहोचण्यासाठी मदत करा. याशिवाय, सोशल मीडिया किंवा इतर स्रोतांकडून येणाऱ्या अपुष्ट बातम्यांवर विश्वास ठेवू नका.