ओटावा (कॅनडा): कॅनडाने परदेशी विद्यार्थ्यांच्या स्टडी परमिटवर आणलेले कडक निर्बंध आता भारतीय विद्यार्थ्यांवर सर्वाधिक परिणाम करत आहेत. एकेकाळी जगातील सर्वोत्तम शिक्षणस्थळ म्हणून ओळखले जाणारे कॅनडा आता भारतीय विद्यार्थ्यांसाठी कमी आकर्षक ठरत आहे. कॅनडाच्या स्थलांतर विभागाने जारी केलेल्या आकडेवारीनुसार, ऑगस्ट 2025 मध्ये भारतातील सुमारे 74 टक्के स्टडी व्हिसा अर्ज फेटाळले गेले, तर ऑगस्ट 2023 मध्ये हा दर फक्त 32 टक्के होता. ही सलग दुसरी वेळ आहे की ओटावाने स्टडी परमिटची संख्या कमी केली आहे. या निर्णयाचा उद्देश म्हणजे तात्पुरत्या स्थलांतरावर नियंत्रण ठेवणे आणि बनावट प्रवेशपत्रांशी (fraudulent admission letters) संबंधित फसवणुकीवर अंकुश ठेवणे. एकूणच, आंतरराष्ट्रीय अर्जदारांपैकी ऑगस्ट महिन्यात 40 टक्के अर्ज फेटाळले गेले, तर चीनी विद्यार्थ्यांच्या फक्त 24 टक्के अर्जांना नकार मिळाला. भारतीय विद्यार्थ्यांच्या अर्जांमध्येही मोठी घट दिसली आहे. ऑगस्ट 2023 मध्ये 20,900 भारतीय विद्यार्थ्यांनी कॅनडामध्ये शिक्षणासाठी अर्ज केले होते, तर ऑगस्ट 2025 मध्ये ही संख्या घटून केवळ 4,515 वर आली आहे.
गेल्या दशकभरात भारत हा कॅनडासाठी आंतरराष्ट्रीय विद्यार्थ्यांचा सर्वात मोठा स्रोत होता, मात्र आता सर्वाधिक नकार मिळालेला देश भारत ठरला आहे. कॅनडातील अधिकाऱ्यांनी सांगितले की, 2023 मध्ये सुमारे 1,550 बनावट प्रवेशपत्रांशी संबंधित स्टडी परमिट अर्ज आढळले, ज्यांपैकी बहुतांश अर्ज भारतातून आले होते. त्यानंतर सरकारने तपास आणि पडताळणी प्रक्रिया अधिक कडक केली असून, मागील वर्षी सर्व अर्जदारांकडून आलेल्या 14,000 हून अधिक संशयास्पद प्रवेशपत्रांची पडताळणी करण्यात आली. या पार्श्वभूमीवर कॅनडाने विद्यार्थ्यांसाठी आर्थिक पात्रतेचे नियम अधिक कठोर केले आहेत.
हेही वाचा: Ladki Bahin Yojana Update : लाडक्या बहिणींसाठी आनंदाची बातमी ! आजपासून खात्यात जमा होणार पैसे पण...
कॅनडातील प्रमुख विद्यापीठांमध्ये भारतीय विद्यार्थ्यांची संख्या झपाट्याने घटली आहे. उदाहरणार्थ, वॉटरलू विद्यापीठात गेल्या तीन वर्षांत भारतीय विद्यार्थ्यांच्या प्रवेशात दोन-तृतीयांश घट झाली आहे. रेजिना आणि ससकॅचेवान विद्यापीठांनीही यासारखीच घट नोंदवली आहे. टोरोंटोस्थित स्थलांतर सल्लागार मायकेल पिएत्रोकार्लो यांनी सांगितले की, आता अर्जदारांना अधिक सखोल चौकशीला सामोरे जावे लागते. फक्त आर्थिक कागदपत्रे पुरेशी राहत नाहीत, तर निधीचा स्रोत स्पष्ट दाखवावा लागतो. तसेच, स्थायी नागरिकत्व (PR) आणि रोजगाराच्या संधीही अधिक कठीण झाल्या आहेत.
ओटावास्थित भारतीय दूतावासानेही या वाढत्या नकारांच्या बाबतीत चिंता व्यक्त केली, मात्र त्यांनी स्पष्ट केले की, व्हिसा मंजुरी हा कॅनडाच्या सरकारचा अंतर्गत निर्णय आहे. दूतावासाने हेही नमूद केले की, भारतीय विद्यार्थ्यांनी नेहमीच त्यांच्या गुणवत्तेमुळे आणि मेहनतीमुळे कॅनडाच्या शैक्षणिक संस्थांमध्ये योगदान दिले आहे. राजनैतिक स्तरावरही या निर्णयांचा संबंध भारत-कॅनडा तणावाशी जोडला जात आहे. 2023 मध्ये माजी पंतप्रधान जस्टिन ट्रुडो यांनी केलेल्या वादग्रस्त आरोपांनंतर दोन्ही देशांतील संबंध ताणले गेले होते. त्याच काळात भारतीय विद्यार्थ्यांच्या व्हिसावर वाढलेले निर्बंध हे राजनैतिक पार्श्वभूमीवरही पाहिले जात आहेत.
एकेकाळी “Study, Work, Stay” ही घोषणा भारतीय विद्यार्थ्यांसाठी आकर्षण ठरली होती, मात्र आता अनेकांना वाटतं की कॅनडामधील संधी अनिश्चित झाल्या आहेत. काही विद्यार्थ्यांनी तर असा दिलासा व्यक्त केला की, “कदाचित आम्ही तिथे गेलो नाही हेच आमचं भाग्य.”
हेही वाचा: ChatGPT policy change: OpenAI ने बदलले नियम! आता 'या' प्रश्नांची उत्तरं देणार नाही ChatGPT