Dhantrayodashi 2025 : या वर्षी धनत्रयोदशीचा सण 18 ऑक्टोबर 2025 रोजी, शनिवारी आहे. हिंदू पंचांगानुसार, कार्तिक महिन्यातील कृष्ण पक्षाच्या त्रयोदशी तिथीला धनत्रयोदशी साजरी केली जाते. परंतु तुम्हाला माहीत आहे का, धनत्रयोदशीचा संबंध समुद्र मंथनाशी (Samudra Manthan) देखील आहे. यामागील पौराणिक कथा (Pauranik Katha) काय आहे, ते जाणून घेऊया.
देवतांच्या शक्ती क्षीण झाल्या
पौराणिक मान्यतेनुसार, एकदा दुर्वास ऋषींनी इंद्राला शाप दिला होता, ज्यामुळे सर्व देवतांच्या शक्ती आणि तेज क्षीण झाले होते. याचा फायदा घेत राक्षसांनी (दैत्यांनी) देवतांवर विजय मिळवला आणि संपूर्ण विश्वात अंधार पसरला. दैत्यांकडून होणारे वाढते अत्याचार पाहून सर्व देवतांनी श्रीविष्णूंकडे मदतीची याचना केली. तेव्हा भगवान विष्णूंनी देवतांना अमरत्वाचे अमृत (Amrut) प्राप्त करण्यासाठी ब्रह्मांडीय सागरमंथन (Cosmic Ocean Churning) करण्याची सल्ला दिला.
हेही वाचा - Dhanwantari Temples In India: आरोग्याचं वरदान देणारी भगवान धन्वंतरींची 5 प्रसिद्ध मंदिरे; इथे धनत्रयोदशीला होते विशेष पूजा
सागरमंथनातून निघाले हालाहल
श्रीविष्णूंच्या सल्ल्यानुसार, अमृतपान करण्यासाठी देवता आणि दैत्यांमध्ये होड लागली. मंदार पर्वत मंथनाची काठी बनला आणि वासुकी नाग दोरी बनला. या मदतीने देव आणि दानवांनी मिळून समुद्रमंथन केले. समुद्रमंथनातून सर्वात पहिली जी वस्तू बाहेर आली, ते होते घातक विष 'हालाहल'. या विषापासून संपूर्ण सृष्टीचा विनाश वाचवण्यासाठी भगवान शिवाने ते प्राशन केले.
भगवान धन्वंतरींचा अवतार
यानंतर समुद्रमंथनातून एकामागून एक दिव्य निधी (Divine Treasures) प्राप्त होऊ लागल्या. माता लक्ष्मी समृद्धी घेऊन प्रकट झाल्या आणि सर्वात शेवटी, भगवान धन्वंतरी (Dhanvantari) समुद्रामधून प्रकट झाले. त्यांच्या हातात अमृताचा एक कलश आणि आयुर्वेदाचे एक प्राचीन पुस्तक होते. ते आपल्यासोबत अमरत्वाचे उपहार आणि उपचारांचे ज्ञान घेऊन आले होते. तेव्हापासून हा दिवस धन्वंतरी त्रयोदशी किंवा धनत्रयोदशी या नावाने ओळखला जातो. हा दिवस पृथ्वीवरील निरोगी जीवनात दिव्य कल्याणाचे प्रतीक मानला जातो. धनत्रयोदशीशी संबंधित ही कथा आपल्याला आठवण करून देते की, हा सण केवळ धन, सोने किंवा चांदीचा नाही, तर आपल्याजवळ असलेल्या सर्वात मोठ्या खजिन्यासाठी, म्हणजेच उत्तम आरोग्य आणि शांततापूर्ण जीवनासाठी आहे.
हेही वाचा - Vasubaras 2025: यंदा वसुबारस कधी आहे?, जाणून घ्या शुभ मुहूर्त आणि महत्त्व