Old Smartphone : आजच्या डिजिटल युगात दरवर्षी उत्तम कॅमेरा, वेगवान प्रोसेसर आणि दमदार बॅटरीसह नवनवीन स्मार्टफोन बाजारात येत असतात. नवे मॉडेल्स येताच अनेक लोक आपला जुना फोन बदलतात. पण, जेव्हा आपण आपला जुना फोन एक्स्चेंज किंवा रिसायकलिंगसाठी देतो, तेव्हा स्मार्टफोन कंपन्या या जुन्या फोन्सचे नेमके काय करतात, असा प्रश्न तुम्हाला पडला असेल. आतापर्यंत फार कमी लोकांना याची माहिती आहे.
जेव्हा कोणताही युजर एक्स्चेंज ऑफर अंतर्गत नवीन स्मार्टफोन खरेदी करतो, तेव्हा त्याचा जुना फोन कंपनीकडे किंवा त्यांच्या भागीदार (पार्टनर) संस्थेकडे परत जातो. हे डिव्हाइसेस थेट रिसायकलिंग सेंटर किंवा रीफर्बिशिंग युनिटमध्ये पाठवले जातात. तिथे सर्वात आधी या फोनची भौतिक आणि तांत्रिक तपासणी केली जाते. म्हणजेच, फोन चालू आहे की नाही, त्याची बॅटरी आणि मदरबोर्डची स्थिती कशी आहे आणि त्याची पुनर्विक्री किंमत (Resale Value) किती असू शकते, हे तपासले जाते.
जर फोनची स्थिती चांगली असेल, तर त्याला पूर्णपणे रीफर्बिश केले जाते. याचा अर्थ, त्याची बॅटरी, स्क्रीन किंवा कॅमेरा यांसारखे खराब झालेले पार्ट्स बदलले जातात, सॉफ्टवेअर रीसेट केले जाते आणि त्याला नवीनसारखे बनवले जाते. अशा फोनला नंतर 'रिफर्बिश केलेला फोन' (Refurbished Phone) म्हणून बाजारात पुन्हा विकले जाते. या फोन्सची किंमत अनेकदा 30 टक्के ते 50 टक्के कमी असते. भारतात Amazon Renewed, Cashify आणि कंपन्यांचे अधिकृत ऑनलाइन स्टोअर्स अशा फोन्सची विक्री करतात.
हेही वाचा - mParivahan App: कुठेही प्रवास करताना ड्रायव्हिंग लायसन्स ठेवण्याची चिंता मिटली, आता हे' अॅप मोबईलमध्ये ठेवा
जे फोन खूप जुने किंवा खराब झालेले असतात, त्यांचे उपयोगी सुटे भाग (Components) काढून घेतले जातात. यामध्ये कॅमेरा सेन्सर, प्रोसेसर, चार्जिंग पोर्ट, बॅटरी किंवा मायक्रोचिप्स यांचा समावेश असतो. हे भाग एकतर स्पेअर पार्ट्स (सुटे भाग) मार्केटमध्ये विकले जातात किंवा त्यांचा उपयोग दुसऱ्या नवीन किंवा रीफर्बिश केलेल्या डिव्हाइसमध्ये केला जातो. यामुळे कंपन्यांची उत्पादन खर्चात बचत होते आणि ई-कचरा (E-Waste) कमी होण्यासही मदत मिळते.
दरवर्षी कोट्यवधी जुने फोन टाकले जातात, ज्यामुळे मोठ्या प्रमाणावर ई-कचरा तयार होतो. यामध्ये असलेले शिसे (Lead), पारा (Mercury) आणि कॅडमियम यांसारखी रसायने पर्यावरणाचे मोठे नुकसान करतात. यामुळेच Apple, Samsung आणि Xiaomi सारख्या मोठ्या टेक कंपन्या जुन्या फोन्सना रिसायकलिंग प्रोग्राममध्ये समाविष्ट करतात. या डिव्हाइसेसमधून सोने, तांबे आणि ॲल्युमिनियम यांसारखे किमती धातू काढले जातात आणि त्यांना नवीन डिव्हाइसेस बनवण्यासाठी पुन्हा वापरले जाते.
जुन्या फोन्समुळे कंपन्यांना दुहेरी फायदा होतो: एका बाजूला, ते पर्यावरण-हितैषी (Eco-friendly) प्रतिमा निर्माण करतात. दुसऱ्या बाजूला, रीफर्बिश आणि रिसायकल केलेल्या पार्ट्समुळे उत्पादन खर्च कमी करतात. याव्यतिरिक्त, एक्स्चेंज प्रोग्राममुळे ग्राहक नवीन फोन खरेदी करण्यास प्रेरित होतात, ज्यामुळे कंपन्यांची विक्री वाढण्यास मदत होते.
हेही वाचा - Diwali WhatsApp Messages: दिवाळीत शुभेच्छा देताना सावध रहा! एक चुकीचा मेसेज पोहोचवेल थेट जेलमध्ये