Nobel laureates Esther Duflo and Abhijit Banerjee : नोबेल पारितोषिक विजेते पती-पत्नी अभिजित बॅनर्जी (Abhijit Banerjee) आणि एस्थर डुफ्लो (Esther Duflo) लवकरच अमेरिका सोडून स्वित्झर्लंडमधील झुरिच विद्यापीठात (University of Zurich - UZH) रुजू होणार आहेत. या विद्यापीठाने शुक्रवारी घोषणा केली की, हे जोडपे, जे सध्या मॅसॅच्युसेट्स इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी (Massachusetts Institute of Technology - MIT) येथे कार्यरत आहे. ते जुलै 2025 पासून झुरिच विद्यापीठाच्या अर्थशास्त्र विभागात (Economics Faculty) सामील होतील. तिथे ते विकास अर्थशास्त्रासाठी (Development Economics) एक नवीन केंद्र स्थापन करतील.
'जगातील दोन सर्वात प्रभावशाली अर्थशास्त्रज्ञ' झुरिचमध्ये
युनिव्हर्सिटी ऑफ झुरिचचे अध्यक्ष मायकेल शेपमन (Michael Schaepman) म्हणाले, "जगातील दोन सर्वात प्रभावशाली अर्थशास्त्रज्ञ झुरिच मध्ये सामील होत असल्याचा आम्हाला आनंद आहे." डुफ्लो आणि बॅनर्जी यांना 2019 मध्ये मायकेल क्रेमरसोबत (Michael Kremer) 'जागतिक गरिबी कमी करण्यासाठी त्यांच्या प्रायोगिक दृष्टिकोनासाठी' (Experimental approach to alleviating global poverty) अर्थशास्त्रातील नोबेल पारितोषिक मिळाले होते.
हेही वाचा - Nobel Prize 2025: वैद्यकशास्त्रातील नोबेल पुरस्कार जाहीर; मेरी ई. ब्रुंको, फ्रेड रॅम्सडेल आणि शिमोन साकागुची ठरले विजेते
'ब्रेन ड्रेन'चा धोका आणि नवीन केंद्र
या नोबेल विजेत्या अर्थशास्त्रज्ञांनी अमेरिका सोडण्याचा निर्णय का घेतला, हे निवेदनात स्पष्टपणे सांगितले नसले तरी, ते अशा वेळी स्वित्झर्लंडला (Switzerland) जात आहेत, जेव्हा तज्ज्ञांनी अमेरिकेतून 'ब्रेन ड्रेन' (Brain Drain) होण्याचा इशारा दिला आहे. अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांनी केलेल्या संशोधन निधीत कपात आणि विद्यापीठांच्या शैक्षणिक स्वातंत्र्यावरील हल्ल्यांमुळे हा धोका निर्माण झाल्याचे म्हटले जात आहे. अनेक देश सध्या अमेरिकेतील वैज्ञानिकांना आकर्षित करण्याचा प्रयत्न करत आहेत.
डुफ्लो यांची भूमिका: डुफ्लो, ज्या दोन्ही अमेरिका-फ्रेंच राष्ट्रीयत्वाच्या (Dual US-French National) आहेत, त्यांनी मार्चमध्ये 'ले माँड' (Le Monde) वृत्तपत्रात एक संपादकीय सह-स्वाक्षरी करून अमेरिकन विज्ञानावरील 'अभूतपूर्व हल्ल्यांचा' निषेध केला होता.
लेमन सेंटरची स्थापना: झुरिच विद्यापीठाने सांगितले की, डुफ्लो आणि भारतीय वंशाचे बॅनर्जी यांना लेमन फाउंडेशनद्वारे निधी प्राप्त होणारे प्रोफेसरशिप मिळेल. ते नवीन 'लेमन सेंटर फॉर डेव्हलपमेंट, एज्युकेशन अँड पब्लिक पॉलिसी'ची स्थापना करतील आणि त्याचे सह-नेतृत्वही करतील. धोरणाशी संबंधित संशोधनाला प्रोत्साहन देणे आणि जगभरातील संशोधक व शिक्षण धोरणकर्त्यांना जोडणे हा या केंद्राचा उद्देश आहे.
डुफ्लो म्हणाल्या की, नवीन लेमन सेंटर या जोडप्याला (ते MIT मध्ये अर्धवेळ काम करत राहतील) 'शैक्षणिक संशोधन, विद्यार्थी मार्गदर्शन आणि वास्तविक जगातील धोरणात्मक प्रभावांना जोडणाऱ्या आमच्या कामाची वाढ आणि विस्तार करण्यास सक्षम करेल.'
हेही वाचा - Nobel Peace Prize 2025: डोनाल्ड ट्रम्प यांच्या स्वप्नांचा चुराडा! 'या' महिलेला मिळाला यंदाचा शांततेचा नोबेल पुरस्कार