Insurance Claim Rejected? : बदलत्या काळानुसार लोक आपल्या भविष्याबद्दल अधिक जागरूक झाले आहेत. आजकाल प्रत्येक व्यक्ती जीवन विमा (Life Insurance) आणि आरोग्य विमा (Health Insurance) चे महत्त्व जाणतो. जीवन विम्यामुळे कुटुंबाचे भविष्य सुरक्षित होते, तर आरोग्य विमा घेतल्यास आजारपणात होणाऱ्या खर्चाची बचत करता येते. मात्र, विम्याचे फायदे घेताना अनेकदा कंपन्यांच्या मनमानीला सामोरे जावे लागते.
योग्य विमा पॉलिसी निवडणे आणि ती खरेदी करण्यासोबतच क्लेम (Claim) संबंधित माहितीही ग्राहकांना असणे आवश्यक आहे. अनेकवेळा असे घडते की, विमा कंपन्या ग्राहकांचा क्लेम नाकारतात किंवा पूर्ण क्लेम रक्कम देत नाहीत. अशा वेळी प्रत्येक विमाधारकाला हे माहीत असणे आवश्यक आहे की, आपली तक्रार (Complaint) नेमकी कुठे करायची, जेणेकरून त्यांना योग्य समाधान मिळू शकेल.
'बीमा भरोसा' पोर्टलवर करा तक्रार
जर एखाद्या विमा कंपनीने तुमचा क्लेम नामंजूर केला असेल, परतावा (Refund) देण्यास नकार दिला असेल किंवा क्लेमची अर्धीच रक्कम मंजूर केली असेल, तर अशा सर्व प्रकरणांची तक्रार तुम्ही 'बीमा भरोसा पोर्टल' (Bima Bharosa Portal) वर करू शकता. हे पोर्टल खास करून विमा संबंधित तक्रारींचे निराकरण करण्यासाठीच तयार करण्यात आले आहे.
IRDAI ची नवीन प्रणाली: भारतीय विमा नियामक आणि विकास प्राधिकरण (IRDAI) च्या एका नवीन प्रणालीचा भाग म्हणून 'बीमा भरोसा पोर्टल' विकसित करण्यात आले आहे. या पोर्टलवरून तुमची तक्रार थेट IRDAI आणि संबंधित विमा कंपनीपर्यंत पोहोचवली जाते.
तक्रार करण्याची सोपी प्रक्रिया
तुमची एखाद्या विमा कंपनीविरुद्ध तक्रार असल्यास, खालील टप्प्यांचे अनुसरण करा:
पहिली पायरी: सर्वप्रथम, ज्या विमा कंपनीवर तुमची तक्रार आहे, त्या कंपनीच्या तक्रार निवारण टीमकडे (Grievance Team) तक्रार दाखल करा. जर तेथून समाधान मिळाले नाही, तरच पुढील पायरीवर जा.
दुसरी पायरी (पोर्टलवर तक्रार):
- 'बीमा भरोसा पोर्टल'च्या अधिकृत वेबसाइटवर जा.
- 'Register Complaint' (तक्रार नोंदवा) या पर्यायावर क्लिक करा.
- तुमचे नाव, मोबाईल नंबर आणि ईमेल आयडी वापरून प्रोफाइल तयार करा आणि लॉगिन करा.
- यानंतर, कंपनीचे नाव, इन्शुरन्स पॉलिसी नंबर आणि क्लेमची सविस्तर माहिती भरा.
- आवश्यक असल्यास, संबंधित दस्तऐवज (Documents) अपलोड करा.
ट्रॅकिंग आणि पुढील उपाय:
तक्रार दाखल होताच तुम्हाला एक टोकन नंबर (Token Number) मिळेल, ज्याच्या मदतीने तुम्ही आपल्या तक्रारीची स्थिती (Status) ट्रॅक करू शकता.
जर 'बीमा भरोसा पोर्टल'वरूनही तुम्हाला समाधान मिळाले नाही, तर तुम्ही तुमची तक्रार इन्शुरन्स ओम्बड्समन (Insurance Ombudsman - विमा लोकपाल) यांच्याकडे करू शकता. हा एक प्रभावी आणि निःशुल्क पर्याय आहे. ओम्बड्समन हा विमा कंपन्या आणि ग्राहक यांच्यातील विवादांचे जलद आणि निष्पक्षपणे निराकरण करतो.
इन्शुरन्स ओम्बड्समनकडे तक्रार करण्याची संपूर्ण प्रक्रिया खालीलप्रमाणे आहे:
तक्रार दाखल करण्यासाठी आवश्यक अटी (Eligibility Criteria)
ओम्बड्समनकडे तक्रार करण्यापूर्वी तुम्ही खालील दोन अटी पूर्ण केल्या आहेत याची खात्री करा:
1. विमा कंपनीकडे तक्रार: तुम्ही सर्वात आधी तुमच्या विमा कंपनीच्या 'ग्रिव्हन्स रिड्रेसल सेल' (Grievance Redressal Cell) कडे लेखी तक्रार केली पाहिजे.
2. प्रतीक्षा कालावधी: विमा कंपनीकडे तक्रार करून 30 दिवस झाले असावेत आणि तुम्हाला एकतर समाधानकारक प्रतिसाद मिळाला नसावा किंवा त्यांनी तुमच्या तक्रारीवर कोणताही प्रतिसाद दिला नसावा.
हेही वाचा - PM Kisan 21st Installment: शेतकऱ्यांसाठी खूशखबर! पीएम किसान योजनेचा 21 वा हप्ता 'या' दिवशी मिळणार
तक्रार दाखल करण्याची प्रक्रिया
ओम्बड्समनकडे तक्रार दाखल करण्यासाठी तुम्ही तुमच्या जवळच्या 'इन्शुरन्स ओम्बड्समन कार्यालया'मध्ये जावे लागते. तुमच्या क्षेत्रातील ओम्बड्समन कार्यालयाचा अचूक पत्ता किंवा त्यांचे संपर्क क्रमांक माहीत करून घ्या.
1. योग्य ओम्बड्समन कार्यालय शोधा:
क्षेत्राधिकार (Jurisdiction): तुम्ही ज्या ठिकाणी राहत आहात किंवा ज्या ठिकाणी तुम्ही विमा पॉलिसी घेतली आहे, त्या क्षेत्राच्या अधिकारक्षेत्रात (Jurisdiction) येणाऱ्या ओम्बड्समन कार्यालयातच तक्रार दाखल केली जाते. तुम्ही भारतीय विमा नियामक आणि विकास प्राधिकरणाच्या (IRDAI) अधिकृत वेबसाइटवर ओम्बड्समन कार्यालयांची यादी तपासू शकता.
2. तक्रार फॉर्म तयार करणे:
तक्रार दाखल करण्यासाठी तुम्हाला एक विशिष्ट अर्ज/फॉर्म भरावा लागतो, ज्यात खालील माहितीचा समावेश असावा:
- तक्रारदाराचे नाव व संपर्क: तुमचे पूर्ण नाव, पत्ता, मोबाईल क्रमांक आणि ईमेल आयडी.
- विमा कंपनीचे तपशील: ज्या कंपनीविरुद्ध तक्रार करायची आहे तिचे नाव आणि पत्ता.
- पॉलिसी तपशील: विमा पॉलिसी क्रमांक, पॉलिसी घेण्याची तारीख आणि प्रकार (उदा. आरोग्य, जीवन).
- क्लेम तपशील: क्लेमची रक्कम, क्लेम कधी नाकारला/मंजूर झाला (तारीख).
- तक्रारीचे स्वरूप: विमा कंपनीच्या मनमानीबद्दल किंवा क्लेम नाकारल्याबद्दलचे संपूर्ण तपशीलवार वर्णन (Description).
3. आवश्यक कागदपत्रे (Documents) जोडा:
तक्रारीसोबत खालील कागदपत्रे जोडणे अनिवार्य आहे:
- विमा पॉलिसीची प्रत.
- विमा कंपनीला केलेली लेखी तक्रार आणि त्याची पोचपावती (Acknowledgement).
- विमा कंपनीने दिलेल्या अंतिम उत्तराची/निर्णयाची प्रत. (कंपनीने प्रतिसाद दिला असल्यास)
- क्लेमशी संबंधित सर्व कागदपत्रे (उदा. वैद्यकीय अहवाल, बिल).
- ओम्बड्समनकडे तक्रार करण्याचा लेखी अर्ज.
4. अर्ज दाखल करण्याची अंतिम मुदत:
विमा कंपनीने तुमची तक्रार नाकारल्यानंतर किंवा तुम्हाला प्रतिसाद दिल्यानंतर एक वर्षाच्या आत ओम्बड्समनकडे तक्रार करणे आवश्यक आहे.
तक्रार दाखल केल्यानंतर काय होते?
1. सुनावणी: ओम्बड्समन तुमच्या तक्रारीची दोन्ही बाजूंनी (ग्राहक आणि कंपनी) सुनावणी घेतो.
2. मध्यस्थी (Mediation): ओम्बड्समन शक्य असल्यास मध्यस्थी करून ग्राहक आणि कंपनी यांच्यात तडजोड (Settlement) घडवून आणण्याचा प्रयत्न करतो.
3. पुरस्कार (Award): जर मध्यस्थी यशस्वी झाली नाही, तर ओम्बड्समन एक पुरस्कार (Final Decision) जाहीर करतो. हा निर्णय विमा कंपनीसाठी बंधनकारक (Mandatory) असतो.
5. निर्णय स्वीकारणे: ओम्बड्समनने दिलेल्या निर्णयावर तुम्ही समाधानी असल्यास, तुम्हाला तो लेखी स्वरूपात स्वीकारावा लागतो. जर तुम्ही समाधानी नसाल, तर तुम्ही पुढे ग्राहक न्यायालय किंवा इतर न्यायालयांमध्ये दाद मागू शकता.
हेही वाचा - Gold Limit for Bank Locker : आयकर नियमांनुसार बँकेच्या लॉकरमध्ये कोणाला किती 'ग्रॅम' सोने ठेवता येते?