पाकड्यांना पाठीशी घालणाऱ्या चीनवर भारताचा हल्लाबोल

नवी दिल्ली: भारत आणि चीनमधील तणाव पुन्हा एकदा चव्हाट्यावर आला आहे. परराष्ट्र मंत्री एस. जयशंकर यांनी नुकतेच चीनचे परराष्ट्र मंत्री वांग यी यांच्याशी थेट संवाद साधत चीनच्या पाकिस्तान समर्थक भूमिकेबाबत तीव्र नाराजी व्यक्त केली. चीनने पुन्हा एकदा पाकिस्तानच्या बाजूने भूमिका घेतल्यामुळे भारताने त्याचा तीव्र निषेध केला आहे.

चीनकडून सतत पाकिस्तानला राजकीय, आर्थिक आणि लष्करी पातळीवर समर्थन दिले जाते. अलीकडेच चीनने संयुक्त राष्ट्रांमध्ये पुन्हा एकदा जैश-ए-मोहम्मद आणि लष्कर-ए-तोयबा या भारतविरोधी दहशतवादी संघटनांच्या प्रमुखांना ‘आंतरराष्ट्रीय दहशतवादी’ घोषित करण्याच्या भारताच्या प्रयत्नांना विरोध केला. हे प्रकरण भारताला फारच खटकले आहे.

जयशंकर यांनी फोनवरून चीनला स्पष्ट शब्दांत विचारले; 'तुम्हाला पाकिस्तानच्या कुरापतींचं समर्थन का करावं लागतंय? भारताच्या सुरक्षेशी खेळणं थांबवा.' चीनच्या धोरणांमुळे भारताची संयमरेषा ओलांडली गेली आहे, आणि ही नाराजी आता उघडपणे व्यक्त केली जात आहे.

भारताची ही प्रतिक्रिया केवळ अलीकडील घटनांपुरती मर्यादित नाही. गेल्या काही वर्षांत चीनने अनेकदा भारताच्या आंतरराष्ट्रीय मंचांवरील प्रयत्नांना अडथळा आणला आहे. पुलवामा हल्ल्यानंतर मसूद अझरला ‘ग्लोबल टेररिस्ट’ घोषित करण्याच्या भारताच्या मागणीवर चीनने सतत व्हेटो वापरला होता. अखेर 2019 मध्ये आंतरराष्ट्रीय दबावामुळे चीनला माघार घ्यावी लागली होती.

त्याचप्रमाणे, गिलगिट-बाल्टिस्तानसारख्या भारताच्या भागांमधून ‘चीन-पाकिस्तान इकॉनॉमिक कॉरिडॉर (CPEC)’ प्रकल्प राबवून चीनने भारताच्या सार्वभौमत्वावर थेट प्रश्नचिन्ह उभं केलं. अशा कुरापतींमुळे भारत-चीन संबंधांमध्ये सातत्याने तणाव निर्माण होतो आहे.

भारताने यावेळी चीनला स्पष्ट शब्दांत सांगितले आहे की, पाकिस्तानसारख्या दहशतवाद्यांना आश्रय देणाऱ्या देशाला आंतरराष्ट्रीय स्तरावर समर्थन देणं योग्य नाही. शांती आणि सहकार्य हवे असल्यास, भारताच्या सुरक्षेचा आदर राखला गेला पाहिजे, असा इशाराही जयशंकर यांनी दिला आहे.

भारत-चीन संबंधांचा इतिहास पाहता, डोकलाम, गलवान, आणि आता राजनैतिक कुरघोड्या, या सर्व गोष्टी भारतासाठी धोकादायक ठरल्या आहेत. आता भारत संयमाच्या पातळीवर नाही, तर थेट उत्तर देण्याच्या भूमिकेत आहे, हे या घटनेतून स्पष्ट होत आहे.

दक्षिण आशियातील ताणतणाव कमी करण्यासाठी चीनने पक्षपाती धोरणाऐवजी समतोल आणि संवादप्रधान भूमिका घेणे आवश्यक आहे. पाकिस्तानच्या प्रत्येक कृतीला पाठबळ देणे म्हणजे अप्रत्यक्षपणे दहशतवादाला शह देण्यासारखे आहे, जे केवळ भारतालाच नव्हे तर संपूर्ण क्षेत्राच्या सुरक्षेला धोका निर्माण करते. भारताच्या संयमाला दुर्बलता समजण्याची चूक फार महागात पडू शकते.