Internet Rule: इंटरनेट आज आपल्या जीवनाचा एक महत्त्वाचा भाग बनला आहे, परंतु जगाच्या विविध भागात असलेले लाखो संगणक इतक्या अखंडपणे कसे काम करतात याचा तुम्ही कधी विचार केला आहे का? याचे उत्तर ट्रान्समिशन कंट्रोल प्रोटोकॉल आणि इंटरनेट प्रोटोकॉलमध्ये (TCP/IP) आहे. या दोन डिजिटल भाषा आहेत ज्या संपूर्ण इंटरनेटचे नियमन करतात आणि प्रत्येक डेटा ट्रान्सफर व्यवस्थितपणे पूर्ण होतो का, याची खात्री करतात.
टीसीपी/आयपी म्हणजे काय?
टीसीपी/आयपी समजून घेण्याचा सर्वात सोपा मार्ग म्हणजे ते डिजिटल पोस्ट ऑफिस म्हणून विचारात घेणे. ज्याप्रमाणे आपल्याला मेल पाठवण्यासाठी एक लिफाफा, पत्ता आणि वितरण प्रक्रिया आवश्यक असते, त्याचप्रमाणे इंटरनेटवरील सर्व डेटा डिजिटल लिफाफ्यात पॅक केला जातो. या लिफाफ्यात प्रेषक आणि प्राप्तकर्त्याचे पत्ते असतात आणि हा पत्ता IP पत्ता असतो.
आयपी अॅड्रेस म्हणजे काय आणि ते कसे काम करते?
इंटरनेटशी जोडणाऱ्या प्रत्येक संगणक किंवा मोबाईल डिव्हाइसला एक अद्वितीय आयपी अॅड्रेस दिला जातो. हा पत्ता एकतर चार-अंकी संच असतो (जसे की 192.168.1.1) किंवा कधीकधी अक्षरे आणि संख्यांचे आठ गट (IPv6) असतात. हा पत्ता तुमचा डिजिटल घराचा पत्ता आहे.
हेही वाचा: Thomas Kurian On AI: 'एआयमुळे नोकऱ्या जाणार नाहीत...'; गुगल क्लाउडचे CEO थॉमस कुरियन यांचे मोठे वक्तव्य
जेव्हा तुम्ही गुगलमध्ये 'what's my IP' टाइप करता तेव्हा तुम्हाला तुमचा IP पत्ता दिसेल. पण हा पत्ता नेहमीच कायमचा नसतो. घरी, तुम्हाला तुमच्या इंटरनेट सेवा प्रदात्याकडून (ISP) एक IP पत्ता मिळतो, तर कॅफे किंवा ऑफिसमध्ये, वाय-फाय नेटवर्क एक नवीन IP पत्ता नियुक्त करू शकते.
डीएनएस
आता प्रश्न असा उपस्थित होतो, जेव्हा वेबसाइटच्या सर्व्हरचा आयपी अॅड्रेस इतका लांब आणि गुंतागुंतीचा असतो, तेव्हा आपण फक्त google.com किंवा youtube.com टाइप करून तो कसा अॅक्सेस करू शकतो? उत्तर DNS (डोमेन नेम सिस्टम) आहे. DNS वेबसाइटना अशी नावे देते जी लोकांना लक्षात ठेवणे सोपे असते. जेव्हा तुमचा ब्राउझर वेबसाइट उघडतो, तेव्हा DNS त्या नावाचे योग्य आयपी अॅड्रेसमध्ये रूपांतर करते आणि तुमचे डिव्हाइस योग्य सर्व्हरशी कनेक्ट होते.
डेटा ट्रान्सफर तंत्रज्ञान
तुमचा संगणक सर्व्हरशी संपर्क साधतो. प्रथम, संगणक सर्व्हरला विचारतो, "तुम्ही बोलण्यास तयार आहात का?" सर्व्हर उत्तर देतो, "हो, मी तयार आहे." त्यानंतर तुमचा संगणक कनेक्शनची पुष्टी करतो आणि डेटा एक्सचेंज सुरू होते.
वेबसाइट डेटा अनेक लहान तुकड्यांमध्ये विभागला जातो. प्रत्येक तुकडा वेगळ्या पॅकेटमध्ये (लिफाफा) पाठवला जातो. या पॅकेट्सना आयपी अॅड्रेस आणि सीक्वेन्स नंबरने लेबल केले जाते जेणेकरून तुमचा संगणक त्यांना योग्य क्रमाने एकत्र करू शकेल. जेव्हा एखादा पॅकेट येतो तेव्हा संगणक एक पावती पाठवतो, जो डेटा प्राप्त झाला आहे आणि सर्वकाही ठीक आहे हे दर्शवितो. जर सर्व्हरला हा प्रतिसाद मिळाला नाही, तर तो तेच पॅकेट पुन्हा पाठवतो.
TCP/IP हा इंटरनेटचा कणा आहे, जो जगभरातील संगणकांना एका सामान्य भाषेत जोडतो. तुमचा डेटा, ईमेल, व्हिडीओ किंवा वेबसाइट सुरक्षितपणे, योग्य क्रमाने आणि वेळेवर आपल्या स्थानावर पोहोचते का, याची खात्री करतो.