Cloud Seeding in Delhi : दिल्लीतील हवेच्या गुणवत्तेत (Air Quality) सुधारणा करण्यासाठी दिल्ली सरकारने 'क्लाउड सीडिंग' (Cloud Seeding) चा आणखी एक महत्त्वाचा प्रयोग नुकताच पूर्ण केला आहे. प्रदूषण कमी करण्याच्या उद्देशाने केलेला हा दुसरा यशस्वी प्रयत्न असल्याचे सांगण्यात येत आहे. आयआयटी कानपूरच्या (IIT Kanpur) तज्ज्ञ टीमने या संपूर्ण प्रयोगावर लक्ष ठेवले.
कानपूरहून विमानाचे उड्डाण आणि प्रयोगाची प्रक्रिया
प्रदूषण नियंत्रणात आणण्यासाठी कृत्रिम पाऊस पाडण्याच्या या प्रक्रियेसाठी एका खास विमानाने कानपूरहून उड्डाण केले. या विमानाने दिल्लीतील बुराडी आणि करोल बाग सह अनेक भागांवर 'क्लाउड सीडिंग फ्लेयर्स' (रसायनांचे कण) सोडले. मंगळवारी मेरठ विमानतळावरून उड्डाण केलेल्या 'सेसना एअरक्राफ्ट'ने राजधानी दिल्लीतील विविध भागांतील ढगांमध्ये हे रसायन सोडले. या प्रयोगाचा मुख्य उद्देश ढगांमधून कृत्रिम पाऊस पाडून हवेतील प्रदूषण कमी करणे हा आहे.
हेही वाचा - Artificial Rain in Delhi : क्लाउड सीडिंग म्हणजे काय? 'कृत्रिम पाऊस' सामान्य पावसापेक्षा वेगळा कसा? 3.21 कोटींच्या ट्रायलमध्ये गडबड झाल्यास काय होईल?
प्रदूषण नियंत्रणात मुख्यमंत्री रेखा गुप्ता यांची मोठी योजना
आयआयटी कानपूरच्या वैज्ञानिकांचे मत आहे की, अशा प्रकारचे प्रयोग सातत्याने केल्यास दिल्लीतील वायू गुणवत्ता निर्देशांक (AQI) सुधारण्यास मोठी मदत मिळेल. दिल्ली सरकारचे मंत्री मनजिंदर सिंग सिरसा यांनी सांगितले की, या ट्रायल्सच्या यशावर आधारित, मुख्यमंत्री रेखा गुप्ता यांच्या नेतृत्वाखालील सरकार दिल्लीतील प्रदूषण नियंत्रणासाठी क्लाउड सीडिंगचा प्रयोग मोठ्या स्तरावर करणार आहे. क्लाउड सीडिंगचा हा प्रयोग दिल्ली सरकार ज्या विविध मार्गांनी हिवाळ्यातील वाढत्या प्रदूषणाचा सामना करण्याचा प्रयत्न करत आहे, त्याचाच एक मोठा भाग आहे.
मागील प्रयत्न आणि रसायनांचा वापर
याआधीच्या आठवड्यातही बुराडीच्या वर एक चाचणी (Test Flight) घेण्यात आली होती. त्यावेळी विमानाने सिल्व्हर आयोडाईड (Silver Iodide) आणि सोडियम क्लोराईड (Sodium Chloride) सारखी रसायने ढगांवर सोडली होती, जी कृत्रिम पाऊस पाडण्यासाठी मदत करतात. तथापि, त्यावेळी हवेतील आर्द्रतेची (Moisture) पातळी 20 टक्क्यांपेक्षा कमी होती, तर क्लाउड-सीडिंगसाठी सामान्यतः 50 टक्के आर्द्रता आवश्यक असते. त्यामुळे त्यावेळी पाऊस पडू शकला नव्हता.
दिल्लीच्या मुख्यमंत्री रेखा गुप्ता यांनी गेल्या आठवड्यात म्हटले होते की, क्लाउड-सीडिंग दिल्लीसाठी अत्यंत महत्त्वाचे आहे आणि शहरातील गंभीर पर्यावरणीय समस्यांवर मात करण्याच्या दिशेने हे पहिले आणि महत्त्वाचे पाऊल आहे.
हेही वाचा - वृक्षपुनर्रोपण ही 'बनावट प्रक्रिया'; 'जीएमएलआर'सह मेट्रो प्रकल्पांच्या वृक्षतोड परवानग्या रद्द करण्याचा सर्वोच्च न्यायालयाचा राज्य सरकारला इशारा!