दिल्ली: भारताच्या सर्वोच्च न्यायालयात आता नव्या पदाची निवड प्रक्रिया करण्याची तयारी सुरू झाली आहे. देशातील सर्वोच्च न्यायिक पद सरन्यायाधीश (Chief Justice of India) या प्रतिष्ठेच्या खुर्चीवर कोण विराजमान होणार, याची उत्सुकता पुन्हा एकदा वाढली आहे. केंद्र सरकारने विद्यमान सरन्यायाधीश बी. आर. गवई यांना औपचारिक पत्र पाठवून त्यांच्या उत्तराधिकाऱ्याचे नाव सुचवण्याची विनंती केली आहे. न्यायमूर्ती गवई यांचा कार्यकाळ 23 नोव्हेंबरला संपत असून, या आधीच पुढील निवडीची प्रक्रिया सुरू करण्यात आली आहे.
संविधानातील कलम 124(2) नुसार, सर्वोच्च न्यायालयाच्या सरन्यायाधीशांची नियुक्ती राष्ट्रपती करतात. पण ही प्रक्रिया अत्यंत काटेकोर आणि परंपरागत असते जिथे प्रत्येक पाऊल सन्मान आणि जबाबदारीने उचलले जाते. विद्यमान सरन्यायाधीश स्वतःच आपल्या उत्तराधिकाऱ्याचे नाव केंद्र सरकारला सुचवतात, आणि नंतर कायदा मंत्रालय, पंतप्रधान कार्यालय आणि अखेर राष्ट्रपतींच्या मंजुरीनंतर त्या नियुक्तीची अधिसूचना जाहीर केली जाते.
सर्वसाधारणपणे सर्वोच्च न्यायालयातील दुसऱ्या क्रमांकाचे वरिष्ठ न्यायमूर्ती पुढील सरन्यायाधीश बनतात. सध्या हे पद न्यायमूर्ती सूर्यकांत यांच्या नावावर आहे, जे न्यायमूर्ती गवई यांच्यानंतर सर्वाधिक वरिष्ठ आहेत. त्यामुळे देशभरातील कायदेविषयक वर्तुळात हे जवळपास निश्चित मानले जात आहे की, न्यायमूर्ती सूर्यकांत हेच भारताचे पुढील सरन्यायाधीश ठरतील.
हेही वाचा: Imran Masood :'शहीद भगतसिंगांचं आणि हमासचं काम एकच' काँग्रेस नेते इम्रान मसूद यांच्या संतापजनक वक्तव्यामुळे नवा वाद!
जर सर्व काही नियोजनानुसार पार पडले, तर न्यायमूर्ती सूर्यकांत 24 नोव्हेंबर रोजी भारताचे 51 वे सरन्यायाधीश म्हणून शपथ घेतील. त्यांचा कार्यकाळ सुमारे 15 महिन्यांचा असेल आणि 9 फेब्रुवारी 2027 रोजी ते सेवानिवृत्त होतील. न्यायमूर्ती सूर्यकांत यांनी आपल्या न्यायिक कारकिर्दीत अनेक ऐतिहासिक निर्णय दिले आहेत. त्यांच्या संयमी पण ठाम भूमिकेमुळे ते न्यायव्यवस्थेत आदराचे स्थान मिळवून आहेत.
केंद्र सरकारकडून आलेले पत्र हे केवळ औपचारिकता नसून, भारतीय न्यायव्यवस्थेतील परंपरेचा एक सन्मान आहे. जेव्हा एखादा सरन्यायाधीश आपल्या उत्तराधिकाऱ्याचे नाव सुचवतो, तेव्हा तो केवळ एक व्यक्ती नव्हे, तर न्यायसंस्थेवरील विश्वास आणि सातत्याची परंपरा पुढे नेतो.
न्यायमूर्ती गवई यांच्या कार्यकाळात सर्वोच्च न्यायालयाने अनेक महत्त्वाचे निर्णय दिले. आता सर्वांची नजर त्यांच्या शिफारसीकडे आहे कारण त्यांच्या शिफारसीने हे ठरणार आहे की, देशाच्या न्यायव्यवस्थेचा पुढचा चेहरा कोण असेल.
भारताच्या न्याय इतिहासात हा क्षण नेहमीच विशेष ठरतो कारण हा फक्त एका पदाचा बदल नसतो, तर न्याय व्यवस्थेच्या नव्या वाटचालीचा प्रारंभ असतो.
हेही वाचा: Piyush Pandey passes away: भारतीय जाहिरातविश्वाचे जादूगार काळाच्या पडद्याआड; फेविकॉल, कॅडबरी मागचे ‘क्रिएटिव्ह मास्टर’ पियूष पांडे यांचे निधन