भारतात ई-पासपोर्ट सुरू; जाणून घ्या, कसे काढायचे आणि याचे फायदे काय..

नवी दिल्ली : भारत सरकारने अधिक सुरक्षित आणि जलद ओळख प्रक्रियेसाठी मायक्रोचिप-सक्षम ई-पासपोर्ट सेवा सुरू केली आहे. जर तुम्ही नवीन पासपोर्टसाठी अर्ज करण्याचा विचार करत असाल, तर आता तुम्हाला कागदी पासपोर्टऐवजी प्रगत तंत्रज्ञानासह ई-पासपोर्ट मिळू शकेल.

खरं तर, भारत सरकारने ई-पासपोर्ट सेवा सुरू करून तंत्रज्ञानाचं एक नवीन युग सुरू केला आहे, ज्यामुळे प्रवाशांची ओळख अधिक सुरक्षित होणार आहे आणि आंतरराष्ट्रीय प्रवास देखील खूप सोपा होईल.

ई-पासपोर्ट म्हणजे काय?
ई-पासपोर्ट सामान्य पासपोर्टसारखाच दिसतो पण त्यात एक विशेष मायक्रोचिप बसवलेली असते. तुमच्या वैयक्तिक माहितीसोबतच, तुमचे छायाचित्र, फिंगरप्रिंट इत्यादी बायोमेट्रिक तपशील देखील या चिपमध्ये सेव्ह केले जातात. हा डेटा सुरक्षितपणे एन्क्रिप्ट केलेला आहे आणि तो फक्त अधिकृत स्कॅनिंग सिस्टमद्वारे वाचता येतो.

हेही वाचा - New Passport Rules: पासपोर्ट बनवायचा आहे? सरकारने बदललेत नियम; आता ‘ही’ कागदपत्रे अनिवार्य

ई-पासपोर्ट सेवा कुठे सुरू झाली आहे?
सध्या, नागपूर, चेन्नई, जयपूर, दिल्ली, हैदराबाद, रांची, शिमला, भुवनेश्वर, गोवा आणि जम्मू इत्यादी भारतातील काही निवडक शहरांमध्ये ई-पासपोर्टची सुविधा सुरू करण्यात आली आहे. परराष्ट्र मंत्रालयाची योजना आहे की 2025 च्या मध्यापर्यंत देशभरात ते लागू केले जाईल. जेणेकरून, प्रत्येक नागरिकाला त्याचा फायदा घेता येईल.

ई-पासपोर्टचे काय फायदे आहेत?
1. चांगली सुरक्षा: या पासपोर्टमधील चिप बनावट करणे किंवा त्यात छेडछाड करणे जवळजवळ अशक्य आहे. यामुळे पासपोर्टशी संबंधित फसवणूक रोखण्यास मदत होते.

2. जलद इमिग्रेशन: जेव्हा तुम्ही आंतरराष्ट्रीय विमानतळांवर इमिग्रेशनमधून जाता तेव्हा ही चिप तुमची माहिती त्वरित अधिकाऱ्याला प्रदान करते. यामुळे पडताळणीचा वेळ कमी होतो.

3. डेटा सुरक्षित आहे: चिपमध्ये जतन केलेली माहिती पब्लिक की इन्फ्रास्ट्रक्चर (PKI) तंत्रज्ञानाने सुरक्षित ठेवली जाते. याचा अर्थ असा की कोणतीही अनोळखी व्यक्ती तुमची वैयक्तिक माहिती अॅक्सेस करू शकत नाही किंवा बदलू शकत नाही.

जुन्या पासपोर्ट धारकांना यासाठी काही करण्याची आवश्यकता आहे का?
नाही, ज्यांच्याकडे आधीच पारंपारिक पासपोर्ट आहेत, त्यांना त्वरित नवीन ई-पासपोर्ट घेण्याची आवश्यकता नाही. तुमचा सध्याचा पासपोर्ट वैध असेल, तोपर्यंत तुम्ही वापरू शकता. हो, जेव्हा नूतनीकरणाची वेळ येईल तेव्हा तुम्हाला फक्त ई-पासपोर्ट मिळेल.

ई-पासपोर्टसाठी अर्ज कसा करावा?
ई-पासपोर्टसाठी अर्ज करण्याची प्रक्रिया पूर्वीसारखीच आहे, तुम्हाला फक्त काही ऑनलाइन पायऱ्या फॉलो कराव्या लागतील:
- [passportindia.gov.in](https://passportindia.gov.in) ला भेट देऊन नोंदणी करा.
- नोंदणीकृत आयडीने लॉगिन करा आणि "Fresh" किंवा "Reissue" पासपोर्ट पर्याय निवडा.
- आवश्यक माहिती भरा आणि शुल्क ऑनलाइन भरा.
- जवळच्या पासपोर्ट सेवा केंद्रात किंवा प्रादेशिक पासपोर्ट कार्यालयात अपॉइंटमेंट बुक करा.
- दिलेल्या वेळी मूळ कागदपत्रांसह केंद्राला भेट द्या.

भविष्याची तयारी
भविष्यात ई-पासपोर्ट आंतरराष्ट्रीय दर्जाचा प्रवास दस्तऐवज म्हणून काम करेल. यामुळे भारतातील नागरिकांना जलद आणि सुरक्षित पासपोर्ट सुविधा तर मिळेलच; शिवाय, तंत्रज्ञानाच्या क्षेत्रात देशाची जागतिक ओळखही मजबूत होईल.

ई-पासपोर्ट ही भारतासाठी एक मोठी डिजिटल झेप आहे. यामुळे पासपोर्ट प्रक्रिया केवळ सुरक्षित होणार नाही तर, आंतरराष्ट्रीय प्रवाशांसाठी अधिक सोयीस्कर देखील होईल. जर तुम्हीही नवीन पासपोर्ट बनवण्याचा विचार करत असाल तर ई-पासपोर्टसाठी अर्ज करणे हा एक चांगला पर्याय असू शकतो.

हेही वाचा - Robot In Indian Army : भारताचे रोबोट गाजवणार रणांगण! जाणून घ्या, रोबोटिक आर्मी लढण्यासाठी कधी तयार होईल?