जिम कॉर्बेट असो किंवा रणथंबोर; भारतातील 'हे' राष्ट्रीय उद्याने पावसाळ्यात बंद का राहतात?

नवी दिल्ली: पावसाळा सुरू झाल्यानंतर अनेकजण फिरण्याचा बेत आखतात. मात्र, जर तुम्ही जुलै किंवा ऑगस्टमध्ये भारतातील 'या' राष्ट्रीय उद्यानात जाण्याचा विचार करत असाल तर तेव्हा भारतातील काही राष्ट्रीय उद्याने बंद राहतात. विशेषतः जिम कॉर्बेट, रणथंबोर, बांधवगड सारखी मोठी राष्ट्रीय उद्याने बंद केली जातात. चला तर सविस्तर जाणून घेऊया. 

प्राण्यांचा प्रजनन हंगाम

पावसाळा ऋतू केवळ हिरवळच नाही आणत तर जंगलात नवीन जीवनाची सुरुवात करण्याचा काळ देखील असतो. या ऋतूमध्ये वाघ, बिबटे, हत्ती आणि अनेक पक्ष्यांसह अनेक प्राण्यांचा प्रजनन काळ सुरू होतो. पावसामुळे जंगलात गवत आणि वनस्पती मुबलक प्रमाणात वाढतात, ज्यामुळे नवजात पिल्लांसाठी सुरक्षित आणि पौष्टिक वातावरण तयार होते. अशा वेळी, मानवी हालचाली प्राण्यांच्या हालचालींमध्ये अडथळा आणू शकतात. म्हणूनच, उद्यान प्रशासन पावसाळ्यात उद्यान बंद करतात. जेणेकरून प्राणी कोणत्याही अडथळाशिवाय त्यांचे नैसर्गिक चक्र पूर्ण करू शकतील.

हेही वाचा: सुप्रिया सुळेंनी आणलं आदित्य-अमितला एकत्र

पर्यटकांची सुरक्षा

पावसाळ्यात, जंगलातील रस्ते निसरडे होतात, रस्ते अस्पष्ट होऊ शकतात आणि मुसळधार पावसामुळे भूस्खलन किंवा अचानक पूर येऊ शकतो. अशा परिस्थितीत, जंगल सफारी केवळ कठीणच नाही तर पर्यटकांसाठी धोकादायक देखील ठरू शकते. त्यामुळे या हंगामात उद्यान बंद ठेवणे ही एक आवश्यक खबरदारी आहे. 

कोण-कोणते राष्ट्रीय उद्याने बंद राहतात?

1 - जिम कॉर्बेट राष्ट्रीय उद्यान, उत्तराखंड: येथील काही भाग ​​वर्षभर खुले असतात, मात्र प्रसिद्ध ढिकाला आणि बिजरानी झोन ​​जून ते ऑक्टोबर/नोव्हेंबर दरम्यान बंद असतात.

2 - रणथंभोर राष्ट्रीय उद्यान, राजस्थान: येथे १ जुलै ते ३० सप्टेंबर पर्यंत सफारी करण्यास मनाई आहे. मात्र, झोन ६ ते १० मधील काही भाग पावसाळ्यातही खुले राहतात.

3 - दुधवा व्याघ्र प्रकल्प, उत्तर प्रदेश: पावसाळा सुरू होताच हे उद्यान देखील बंद होते.

4 - काझीरंगा राष्ट्रीय उद्यान, आसाम: एकशिंगी गेंड्यांसाठी प्रसिद्ध असलेले हे उद्यान मे ते ऑक्टोबर दरम्यान पुराच्या शक्यतेमुळे बंद असते.

राष्ट्रीय उद्याने पुन्हा कधी उघडतात?

ऑक्टोबरनंतर जेव्हा पाऊस थांबतो आणि वनक्षेत्र पुन्हा सुरक्षित होते, तेव्हा जवळजवळ सर्व राष्ट्रीय उद्याने आणि व्याघ्र प्रकल्प पुन्हा एकदा पर्यटकांचे स्वागत करतात. पावसाळ्यानंतर वाढलेली हिरवळ, वन्यजीवांच्या हालचाली आणि सफारीचा अनुभव आणखी खास बनवतात.