नवी दिल्ली: अमेरिकेचे अध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांच्या दुसऱ्या कार्यकाळातील 100 दिवस पूर्ण झाले. या काळात त्यांनी आर्थिक आघाडीवर अनेक निर्णय घेतले आहेत. सर्वात जास्त चर्चेचा विषय म्हणजे परस्पर शुल्क, ज्याने संपूर्ण जगाला हादरवून टाकले आहे. त्याचा अमेरिकन अर्थव्यवस्थेवर काय परिणाम झाला आहे ते जाणून घेऊ..
अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांचा दुसरा कार्यकाळ सुरू होऊन 100 दिवस पूर्ण झाले आहेत. या काळात त्यांनी आर्थिक आघाडीवर एकामागून एक अनेक जलद निर्णय घेतले आहेत. विशेषतः अनेक देशांवर परस्पर शुल्क लादण्यात आले आहे. सध्या यामध्ये 90 दिवसांची सवलत देण्यात आली आहे. पण त्याच्या या कृतीमुळे जगभरात खळबळ उडाली आहे. सर्वत्र मंदीची चर्चा आहे. यामुळे महागाईतही मोठी वाढ होऊ शकते, असे मानले जाते. आयएमएफने अनेक देशांच्या जीडीपीचा अंदाज कमी केला आहे. शेअर बाजारात मोठ्या प्रमाणात गोंधळाची परिस्थिती आहे. अमेरिकेला पुन्हा महान बनवण्याचे वचन देणाऱ्या ट्रम्प यांच्या कार्यकाळातील 100 दिवसांत अमेरिका कुठे पोहोचली आहे?
हेही वाचा - ट्रम्प यांच्या टॅरिफचा परिणाम; जर्मनीपासून युके आणि दक्षिण कोरियापर्यंत हाहाकार
ट्रम्प यांच्या आर्थिक धोरणाबद्दल, विशेषतः त्यांच्या टॅरिफ योजनांबद्दल असलेल्या गोंधळामुळे जगभरात अनिश्चिततेचे वातावरण आहे. तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे की, अमेरिकेची अर्थव्यवस्था खूप लवचिक आहे. ती अडचणींना तोंड देऊ शकते आणि पुढे जात राहू शकते. पण त्यात अनिश्चितता अजिबात चालणार नाही. टॅरिफमुळे वस्तूंच्या किंमती वाढतात आणि त्यामुळे विकासाला धक्का बसतो. ट्रम्प प्रशासन वारंवार आपला दृष्टिकोन बदलून परिस्थिती आणखी बिकट करत आहे. अनिश्चिततेची पातळी आवश्यकतेपेक्षा जास्त आहे. यामुळे मागणी कमी होत आहे, कंपन्या गुंतवणूक थांबवत आहेत आणि लोक खर्च करणे टाळत आहेत.
अमेरिका एकटी पडली आहे
गेल्या काही महिन्यांत ग्राहकांचा विश्वास आधीच कमी होत चालला आहे. त्याला आणखी एक धक्का बसू शकतो. यामुळे अमेरिकन अर्थव्यवस्थेचा मुख्य आधार असलेल्या ग्राहक खर्चात घट होऊ शकते. डेल्टा एअर लाइन्सने अलीकडेच त्यांच्या नफ्याचे अंदाज कमी केले आहेत, असा इशारा देत की कॉर्पोरेट आणि ग्राहकांचा विश्वास कमी होत असल्याने प्रवासाच्या मागणीवर परिणाम होत आहे. कॉर्पोरेट दिवाळखोरी ही अर्थव्यवस्थेसाठी आणखी एक संभाव्य धोक्याची घंटा बनू लागली आहे. एस अँड पी ग्लोबल मार्केट इंटेलिजन्सनुसार, 2025 च्या पहिल्या दोन महिन्यांत अमेरिकेत 129 कॉर्पोरेट दिवाळखोरी अर्ज दाखल झाले, जे 2010 नंतरचे सर्वाधिक आहेत.
ट्रम्प यांच्या धोरणांमुळे अमेरिकेला जागतिक व्यापार युद्धाच्या एकमेव केंद्रस्थानी आणले आहे. जागतिक गुंतवणूकदार डॉलर आणि ट्रेझरीसारख्या अमेरिकन मालमत्तेतून त्यांचे पैसे काढून घेत आहेत. त्यांना अमेरिकेच्या स्थिरतेची चिंता आहे. यामुळे गेल्या एका महिन्यात बाजारात झालेल्या तीव्र घसरणीमुळे गुंतवणूकदारांचे अब्जावधी डॉलर्सचे नुकसान झाले आहे. ट्रम्प यांनी टॅरिफ लागू केलेला असूनही, काही प्रमुख निकषांवरून अमेरिकन अर्थव्यवस्था चांगल्या स्थितीत आहे. उदाहरणार्थ, बेरोजगारी कमी आहे आणि चलनवाढ 2.5% आहे.
तत्काळ दिलासा नाही
अर्थतज्ज्ञांचे म्हणणे आहे की, ट्रम्प यांच्या शुल्काचा परिणाम अल्पावधीत मोजणे कठीण होईल. परंतु दीर्घकाळात, मंदीचा धोका लक्षणीयरीत्या वाढला आहे. ट्रम्प टॅरिफचे पालन करतील की नाही, याची कंपन्यांना खात्री नाही. ग्राहकांचा विश्वास डळमळीत होत आहे. ट्रम्प यांच्या योजनेत असे काहीही नाही, जे लोकांना महागाईपासून तात्काळ दिलासा देऊ शकेल. लोकांमध्ये संताप वाढत आहे.
हेही वाचा - पाकिस्तान म्हणतोय, अफगाण सीमेवर 54 दहशतवाद्यांना मारलं; कारवाई खरी की फक्त ढोंग?
SSRS च्या एका नवीन सर्वेक्षणात असे आढळून आले आहे की देशातील 59% लोक ट्रम्पच्या धोरणांमुळे आर्थिक परिस्थिती बिकट झाली आहे, असे मानतात. ट्रम्प यांच्या धोरणांमुळे देशात महागाई वाढली आहे, असे 60% अमेरिकन प्रौढांचे म्हणणे आहे. जवळजवळ 70% लोकांना पुढील वर्षी मंदीची अपेक्षा आहे. उन्हाळी प्रवास हंगामापूर्वी विमान कंपन्या उड्डाणे कमी करत आहेत. कारण, कमी लोक प्रवास करण्याचे नियोजन करत आहेत.
चीनवर टॅरिफ
येत्या काळात चीनमधून अमेरिकेत माल वाहून नेणाऱ्या शिपमेंटमध्ये मोठी घट होण्याची अपेक्षा आहे. तज्ज्ञांच्या मते, चीनमधून अमेरिकेला होणाऱ्या कंटेनर बुकिंगमध्ये तीन आठवड्यात 60% पेक्षा जास्त घट झाली आहे. अमेरिकेने चीनवर 145 टक्के कर लादला आहे. याला प्रत्युत्तर म्हणून चीननेही अमेरिकेवर 125 टक्के कर लादला आहे. अलीकडच्या काळात ट्रम्प यांचे धोरण काहीसे नरम झाले असले तरी, चीनचे अध्यक्ष शी जिनपिंग यांनी शुल्काबाबत चर्चा सुरू करावी, अशी त्यांची इच्छा आहे.