श्रीहरिकोटा : भारतीय अंतराळ संशोधन संस्था (ISRO) 2 नोव्हेंबर रोजी श्रीहरिकोटा येथील सतीश धवन अंतराळ केंद्रातून नौदलासाठी विकसित केलेला CMS-03 उपग्रह प्रक्षेपित करणार आहे. हा लष्करी दळणवळण उपग्रह नौदलाची नेटवर्क-केंद्रित युद्ध क्षमता आणि देखरेखीची क्षमता लक्षणीयरीत्या वाढवेल.
CMS-03 चे कार्य आणि महत्त्व
हिंद महासागर क्षेत्रात (Indian Ocean Region - IOR) चीनकडून निर्माण होत असलेल्या वाढत्या आव्हानांच्या पार्श्वभूमीवर, लष्करी समन्वय, गुप्तचर माहितीची देवाणघेवाण आणि धोक्याला त्वरित प्रतिसाद देण्यासाठी प्रगत दळणवळण (Advanced Communication) खूप महत्त्वाचे ठरते. CMS-03 अनेक फ्रिक्वेन्सी बँड वापरतो, ज्यामुळे तो एकाच वेळी आवाज (Voice), व्हिडिओ आणि डेटा प्रसारित करू शकतो. यामुळे भारताच्या किनारपट्टीपासून 2000 किमी पर्यंत पसरलेल्या हिंद महासागर प्रदेशातील नौदल जहाजे, पाणबुड्या (Submarines), विमाने आणि किनारी कमांड सेंटर्स यांच्यात अखंड संवाद (Seamless Communication) साधता येईल.
हेही वाचा - Jayant Naralikar : 'महाविस्फोट सिद्धांता'ला आव्हान देणाऱ्या जयंत नारळीकरांना मरणोत्तर ‘विज्ञान रत्न’; केंद्र सरकारच्या राष्ट्रीय विज्ञान पुरस्कारांची घोषणा
BLOS क्षमता आणि कव्हरेज
CMS-03 मध्ये 'बियॉन्ड लाईन ऑफ साईट' (BLOS) क्षमता आहे, याचा अर्थ पृथ्वीच्या वक्रतेमुळे किंवा इतर भौगोलिक अडथळ्यांमुळे दळणवळणात कोणताही अडथळा येणार नाही. या क्षमतेमुळे नौदलाची जहाजे आणि पाणबुड्या महासागराच्या दुर्गम भागांमध्येही संपर्क कायम राखू शकतील. या उपग्रहाची एकाच वेळी 50 हून अधिक नौदल प्लॅटफॉर्म्सना जोडण्याची क्षमता आहे.
हा उपग्रह संपूर्ण हिंद महासागर प्रदेशात, ज्यामध्ये अंदमान आणि निकोबार बेटे तसेच लक्षद्वीप बेटांचा समावेश आहे, सतत उच्च-बँडविड्थ दळणवळण कव्हरेज प्रदान करेल. याव्यतिरिक्त, अधिक शक्तिशाली ॲम्प्लिफायर आणि संवेदनशील रिसीव्हर्समुळे सुसज्ज असलेला हा उपग्रह कठीण परिस्थितीतही विश्वसनीय संवाद कायम राखेल. हा उपग्रह पाळत ठेवणे, गुप्तचर माहिती, नेव्हिगेशन (Navigation) आणि हवामान निरीक्षण यासाठी देखील उपयुक्त ठरणार आहे.
हेही वाचा - India Car Exports : या आर्थिक वर्षात भारताची कार निर्यातीत झेप; मारुती सुजूकी सगळ्यात अव्वल स्थानावर