Afghanistan Bagram Airbase: अफगाणिस्तानमधील बगराम एअरबेससंदर्भातील जागतिक राजकारण पुन्हा एकदा तापले आहे. अमेरिकेचे राष्ट्रपती डोनाल्ड ट्रम्प यांनी अलीकडेच तालिबानकडून हा एअरबेस परत मिळावा अशी मागणी केली होती, ज्यामुळे जागतिक स्तरावर चिंतेचा वातावरण निर्माण झाले आहे. बगराम एअरबेस हे अफगाणिस्तानातील सर्वात मोठे विमानतळ असून, 2001 नंतर अमेरिकेच्या ‘वॉर ऑन टेरर’ अभियानाचा मुख्य केंद्र म्हणून वापरले गेले. ट्रम्प यांनी 18 सप्टेंबर रोजी ब्रिटनचे पंतप्रधान कीर स्टार्मर यांच्यासोबत पत्रकार परिषदेत सांगितले की, हा एअरबेस त्यांनी तालिबानला दिला होता, पण आता परत हवा आहे; न दिल्यास गंभीर परिणाम होतील अशी धमकी देखील त्यांनी दिली.
या मागणीविरोधात अफगाणिस्तानाच्या तालिबानने स्पष्टपणे पलटवार केला आहे. तालिबानच्या प्रवक्ते जबीहुल्ला मुजाहिद यांनी सांगितले की, अफगाणिस्तान आपली जमीन कोणालाही देणार नाही आणि आवश्यक असल्यास पुढील 20 वर्षे युद्धासाठी तयार आहे. या परिस्थितीत जागतिक स्तरावर राजकीय चर्चा वाढली आहे.
हेही वाचा: H-1B Visa : कर्मचाऱ्यांना मोठा इशारा, इमिग्रेशन नियमांमध्ये मोठा बदल
विशेष म्हणजे, भारताने या वादात तालिबानला पाठिंबा दिला आहे. मुत्ताकी, तालिबानचे परराष्ट्र मंत्री, पहिल्यांदा भारत दौऱ्यावर येणार आहेत. संयुक्त राष्ट्र सुरक्षा परिषदेने त्यांना 9 ते 16 ऑक्टोबरपर्यंत दौऱ्याची मान्यता दिली आहे. मुत्ताकी UNSC बंदी यादीत असूनही भारतने त्यांना विशेष मान्यता देत सहकार्याची तयारी दर्शवली आहे.
याच पार्श्वभूमीवर मॉस्कोने आयोजित केलेल्या ‘मॉस्को फॉर्मेट कंसल्टेशन ऑन अफगाणिस्तान’च्या सातव्या बैठकीत भारत, पाकिस्तान, चीन, रशिया, इराण, कजाकिस्तान, ताजिकिस्तान, उज्बेकिस्तान, किर्गीस्तान अशा 10 देशांनी संयुक्तपणे विरोध दर्शवला. बेलारूसने पाहुणे म्हणून सहभाग घेतला. बैठकीत जारी केलेल्या संयुक्त निवेदनात स्पष्ट सांगण्यात आले की, कोणत्याही देशाने अफगाणिस्तानात किंवा त्याच्या शेजारील प्रदेशात अन्य देशाचे सैन्य तैनात करणे प्रादेशिक शांतता आणि स्थिरतेला धोका ठरेल. हे विधान थेट ट्रम्प यांच्या मागणीविरोधात मानले जाते.
हेही वाचा:UNSC Open Debate: पाकिस्तान पुन्हा Expose! पाक सैन्याचा 4 लाख महिलांवर सामूहिक अत्याचार; संयुक्त राष्ट्र परिषदेत भारताकडून पर्दाफाश
बगराम एअरबेसची महत्त्वाची वैशिष्ट्ये पाहता, काबुलपासून सुमारे 50 किमी अंतरावर स्थित हा एअरबेस मोठ्या विमानांची लँडिंग क्षमता असलेला एकमेव केंद्र मानला जातो. येथे दोन रनवे आहेत, ज्यापैकी एक 3.6 किमी तर दुसरा 3 किमी लांबीचा आहे. डोंगराळ प्रदेशामुळे इतर ठिकाणी मोठ्या विमानांची लँडिंग कठीण असते, त्यामुळे बगराम एअरबेस हे रणनीतिक दृष्ट्या अत्यंत महत्त्वाचे आहे.
राज्यांतराप्रकरणी, अमेरिका आणि तालिबानमध्ये संघर्ष वाढत असताना, भारत आणि इतर 10 देशांनी एकत्र येऊन विरोध नोंदवला आहे. हे पहिलेच उदाहरण आहे जेथे भारत आणि पाकिस्तान काही प्रमाणात एका मुद्द्यावर एकत्र आले आहेत. जागतिक राजकारणात हे मोठे बदल आणि संभाव्य परिणाम दाखवणारे आहे.
अशा परिस्थितीत, बगराम एअरबेसच्या भविष्यासंदर्भातील निर्णय आणि जागतिक राष्ट्रांच्या भूमिकांवर लक्ष ठेवणे गरजेचे ठरणार आहे. आगामी काळात हा मुद्दा अफगाणिस्तानच्या सुरक्षिततेसह जागतिक स्थिरतेवर किती परिणाम करतो हे पाहणे महत्त्वाचे ठरेल.